06.03.2016; www.168.am

– Լիլիթ, վերջերս Երևանի հնակառույց շենքերի պահպանության նպատակով մտավորականների մասնակցությամբ ասուլիս եղավ (Արթուր Իսպիրյան, Մարկ Գրիգորյան, Միքայել Պողոսյան, Հրանտ Թոխատյան, Արամո և այլք), որին մասնակցեցիք նաև Դուք, տարածեցիք «Քաղաքացիական պահանջագիր»` ուղղված Երևանի քաղաքապետարանին: Ի՞նչ արձագանք ունեցավ պահանջագիրը:

– Արձագանքն այն եղավ, որ մի երկու օր առաջ մեր խմբով հանդիպեցինք Քաղաքաշինության նախարար Նարեկ Սարգսյանի հետ ու նրան հարցեր ուղղեցինք: Մի բան է, երբ լուրեր ենք լսում այստեղից-այնտեղից, մեկ այլ բան, երբ պատասխանատու պաշտոնյան պատասխան է տալիս մեր հարցերին: Հանդիպումն ինձ վրա շատ լավ տպավորություն թողեց: Հանգիստ, բաց, անկեղծ զրույց էր: Համենայնդեպս, Նարեկ Սարգսյանն ասաց, որ ճարտարապետները կարիք ունեն հիմնավորված կարծիքի, ու հավելեց, որ իրեն կարող ենք օգնել որոշումներ կայացնելիս, և խնդրեց կազմել մի ցանկ այն հուշարձանների, որոնք մենք կատեգորիկ կերպով պնդում ենք չքանդել: Ես նաև առաջարկել եմ քանդել վերջին շրջանում կառուցված կառույցներից, որոնք շատ տգեղ են ու այլանդակ: Մենք ասացինք, թե ինչպես ենք ուզում, որ լինի, լսեց այդ ամենը շատ ուշադիր, հիմա մենք պետք է կազմենք այդ շինությունների ցանկը: Քանի որ ունեմ ճարտարապետական կրթություն, գիտեմ, որ նման բարձր դիրքերում գտնվող ճարտարապետները հիմար չեն, շատ լավ հասկանում են շատ բաներ: Իրականում նրանք չեն որոշողը, թե ինչը որտեղ պետք է մնա, այլ պատվիրատուներն են, որ անտարբեր են, քանի որ նրանք չեն մտածում միջավայրի մասին: Այս մի քայլն էր:
Մյուսն հարցն այն էր, որ ստիպեցինք Հրշեջների շենքի վրայից հանել «Բիլայնի» այդ նողկալի պաստառը: Կարևոր չէ՝ հին շենքը հուշարձա՞ն է համարվում, թե՞ ոչ: Այդ հասկացությունը պետք է վերանա, որովհետև հարցն այն չէ՝ կառույցն իր վրա ունի՞ զարդաքանդակներ, թե՞ չունի:

– Իսկ այդ հատվածում՝ «Դոլմամայի» հարևանությամբ, Պուշկինի փողոցում գտնվող հին շինությունների ապագայի մասին ի՞նչ է Ձեզ հայտնի:

-Հանդիպման ժամանակ Նարեկ Սարգսյանը հավաստիացրեց, թե այդ շենքերը չեն քանդվելու, նախագիծ չկա: Սեփականատեր կա, բայց նախագիծ չկա: Մենք ասացինք, որ այդտեղ ոչ մի բարձրահարկ չպետք է կառուցվի՝ նույնիսկ բակում, պետք է այդ հատվածում ընկած շենքերն ամրացվեն: Ասացինք, որ գոնե այդ հատվածը պահպանվի՝ վերածվելով փոքր, տաքուկ թաղամասի: Հույս ունեմ, որ հետևություններ կարվեն, որովհետև իր դիմաց նստած էին մարդիկ, որոնք հեղինակություն ունեն, տգետ չեն:
Ես հասկանում եմ, որ այս շարժման մեջ դեր է կատարում նաև դասակարգային ատելությունը, յուրաքանչյուր քարի համար ողջ ժողովուրդը ոտքի է կանգնում, որովհետև մարդիկ այլևս չեն կարող տանել այդ սանձարձակությունը: Այստեղ գեղարվեստից, ճաշակից բացի՝ ուրիշ երևույթ էլ կա: Նա տեսավ, որ մեզ առաջ է մղում ոչ այդքան այդ զայրույթը, որքան արվեստի գիտակցումը: Մենք՝ հանդիպման ներկաներս՝ Միքայել Պողոսյանը, Արթուր Իսպիրյանը, Մարկ Գրիգորյանը, ունենք որոշակի պատկերացնում, թե ինչպիսին պետք է լինի քաղաքն իր բնավորությամբ, տեսակով, ինչպես պետք է կազմակերպվի միջավայրը, մշակութային ինչ կարգի շեշտեր է հարկավոր դնել՝ նաև զբոսաշրջության առումով: Մենք այստեղ ենք ապրում, մենք դրսից չենք թելադրում, մենք միջից ենք խոսում: Համենայնդեպս, այն տպավորությունը չստացա, թե նա համառ, օտար, իր շահն է առաջ տանում: Տեսնենք: Շատ կուզենայի, որ այդ հատվածը՝ Սախարովից սկսած, որը գնում է դեպի «Գոլդեն Թյուլիփ» («Երևան») հյուրանոց՝ Աբովյան փողոցով պարփակված այդ հատվածը, դառնար արգելոցային, գեղատեսիլ մի տեղ:

– Արամի 30 շենքի քանդումը բուռն արձագանք առաջացրեց հասարակության շրջանում: Ինչպիսի՞ն է Ձեր գնահատականը:

– Որպես մարդ, ով ունի ճարտարապետական կրթություն, ասեմ, որ անձամբ կարծում եմ, որ շենքի շուրջ միջավայրն այն աստիճան էր փոխված, որ այդ շենքն այդտեղ մնալ չէր կարող: Դա պահելով՝ չես փրկում միջավայրը: Եթե հանվում են, ստեղծվում է ազատ, ընդարձակ տարածություն: Դրանից հարկավոր չէ կառչել: Կառչել պետք է Աբովյան փողոցի վերևի հատվածից` Մոսկովյան-Աբովյան, Սախարով հատվածից, որտեղ պետք է հին ու լավ միջավայր ստեղծվի: Ես դա ասում եմ մասնագիտորեն: